OPEC+ üzvləri dünya miqyasında neft qiymətlərinin düşməsi və analitiklər arasında bazardakı qeyri-müəyyənlik səbəbindən mümkün hasilat artımı məsələsini gündəmə gətirərək onlayn toplantı keçirəcəklər.
Səudiyyə Ərəbistanı, Rusiya və OPEC+ alyansının digər altı mühüm üzvünün oktaybrın 5-i (bu gün) onlayn şəkildə keçirəcəkləri toplantıda xam neft hasilatını artırmaq barədə razılığa gələcəkləri gözlənilir. Lakin həmin artımın həcmi ilə bağlı analitiklər arasında fikir ayrılığı mövcuddur.
Səkkiz neft istehsalçısı ölkənin toplantısı, neft qiymətlərinin həftəlik itkilərlə üzləşdiyi və gündə 500.000 barelə qədər mümkün hasilat artımı barədə qeyri-rəsmi məlumatların yayıldığı bir vaxtda keçirilir.
12 üzvlü Neft İxrac Edən Ölkələr Təşkilatı (OPEC) mediada yer alan xəbərləri “tamamilə səhv və yanıltıcı” adlandıraraq fikir bildirib. OPEC sentyabrın 30-da verdiyi açıqlamada xəbər qurumlarını “insanları çaş-baş salmamaq üçün dəqiqliyə riayət etməyə” çağırıb.
Mütəxəssislər əvvəlcə noyabr ayında hasilatda gündə 137.000 barel artım gözləyirdilər ki, bu da oktyabr ayındakı artımı əks etdirirdi.
Lakin “Commerzbank”ın analitiki Barbara Lambrext qrupun son dövrlərdə bazarları tez-tez sürətli hasilat artımları ilə təəccübləndirdiyini bildirərək qeyri-müəyyənliyin davam etdiyini vurğulayıb.
Qiymətlərin düşməsi
Son aylarda OPEC+ digər ölkələrlə rəqabət fonunda bazar payını yenidən qazanmaq məqsədilə strategiyasını dəyişib.
Beynəlxalq Enerji Agentliyi (IEA) aylıq son neft hesabatında “ABŞ, Braziliya, Kanada, Qayana və Argentinadakı hasilatların bütün dövrlərin ən yüksək səviyyəsində olduğunu” bildirib.
Beynəlxalq Enerji Agentliyi eyni zamanda qlobal xam neft tələbinin böyük ölçüdə dəyişmədiyini və 2025 və 2026-cı illərdə gündə təxminən 700.000 barel artımın gözlənildiyini vurğulayıb.
OPEC qrupu isə qlobal neft tələbi üçün daha nikbin proqnoz təqdim edərək 2025-ci ildə gündə 1,3 milyon barel, 2026-cı ildə isə 1,4 milyon barel artım olacağını açıqlayıb.
PVM şirkətindən Tamas Varqaya görə, “uzun müddətdir gözlənilən tələb artışının” əlamətləri artıq “bazarın qapılarını yüksək səslə döyməktədir”.
Bu şəraitdə qrupun kotalarında daha böyük bir artım ehtimalı, qlobal xam neft üçün əsas göstərici olan “Brent” markalı neftin qiymətini həftəlik təxminən səkkiz faiz azaldaraq bareli 65 dolların altına endirib.
Rusiyanın vəziyyəti
Səudiyyə Ərəbistanından sonra OPEC+ daxilində ən böyük ikinci istehsalçı olan Rusiya kotalarda gələn aydan etibarən böyük bir artışa qarşı çıxa bilər. Bunun səbəbi xam neft qiymətlərinin daha da enməsi qorxusudur.
Keçən ay qəbul edilən qərarın ardından “Rystad Energy” analitiki Yorge Leon Rusiyanın müharibəni maliyyələşdirmək üçün yüksək qiymətlərə bağlı olduğunu və Riyad rəhbərliyindən fərqli olaraq Kremlin Qərb sanksiyaları səbəbindən hasilatı artırmaq imkanının məhdud olduğunu açıqlayıb.
“Kpler” şirkətindən Homayun Fələqşahi bildirib ki, hazırda gündəlik təxminən 9,25 milyon barel hasilat həyata keçirən Rusiya müharibədən əvvəlki təxminən 10 milyon barellik səviyyə ilə müqayisədə maksimum hasilat gücü 9,45 milyon bareldir.
Qeyd edək ki, avqust ayından bəri Ukraynanın Rusiyanın neft emalı zavodlarına hücumları intensivləşib. Bu vəziyyət neftin ölkə daxilində istifadə edilə bilməməsi səbəbindən Rusiyadan xam neft ixracının artmasına gətirib çıxarıb.
“Global Risk Management” şirkətindən Arne Lohman Rasmussenə görə, bu hal rəsmi Moskvanı xam nefti ölkə xaricində satmağa daha da asılı vəziyyətə salıb.
