Birləşmiş Millətlər Təşkilatının hesabatına görə, 2024-cü ildə dünyada təxminən 50 min qadın və qız uşağı yaxın partnyoru və ya digər ailə üzvü tərəfindən öldürülüb. Bu, hər gün orta hesabla 137 qadın və qızın öldürülməsi deməkdir.
Bu barədə "BMT-Qadınlar" təşkilatı və Narkotiklər və cinayətkarlıq üzrə İdarənin birgə hesabatında bildirilib.
Qadın Zorakılığına Qarşı Beynəlxalq Mübarizə Gününün 25-ci ildönümündə dərc edilən hesabatda göstərilir ki, dünyada hər 10 dəqiqədə bir qadın öldürülür.
Hesabata əsasən, Afrikada femisid göstəriciləri ən yüksək səviyyədədir. 2023-cü ildə 21 700 qadın öldürülüb. Afrikadan sonra Amerika və Okeaniya gəlir.
Avropa və Amerikada qurbanların əksəriyyəti öz partnyorları tərəfindən öldürülüb. Bunun əksinə olaraq, ehtimal ki, Afrika və Asiyada qadınlar daha çox ailə üzvləri tərəfindən qətlə yetirilmə riski ilə üzləşiblər.
Hesabatda deyilir ki, hazırkı və keçmiş intim partnyorlar femisid törədənlərin ən çox ehtimal olunanlarıdır və bütün intim partnyor və ailə ilə əlaqəli qətllərin təxminən 60 faizini təşkil edir.
Tədqiqat göstərib ki, intim partnyorları və ailə üzvləri tərəfindən öldürülən qadınların sayı ən çox Afrikadadır və təxminən 22.600 qurban qeydə alınıb, ən aşağı rəqəmlər isə Asiya və Avropada qeydə alınıb.
Tədqiqatçılar vurğulayıblar ki, femisid dünya miqyasında qadınlara və qızlara təsir edən qlobal böhrandır. Hesabatda deyilir: "Hər bir rəqəmin arxasında kişi zorakılığı, qadınlığa qarşı nifrət və qadınlara qarşı zorakılığa dözümlü və onu davam etdirən ictimai normalar səbəbindən həyatı vəhşicəsinə qəsdən qətlə yetirilən bir qadın və ya qız dayanır".
Bəzi qadınlar digərlərindən daha çox risk altındadırlar
Hesabata görə, siyasətdə, insan hüquqları müdafiəçilərində və jurnalistlərdə qadınlar daha tez-tez qəsdən zorakılıq aktları ilə üzləşirlər, bəziləri ölümcül və ya hətta qəsdən törədilən qətlə çevrilir.
Asiya-Sakit Okean regionu üzrə aparılan sorğuya görə, dünya üzrə hər dörd qadın jurnalistdən biri və hər üç qadın parlament üzvündən biri onlayn ölüm təhdidləri və ya fiziki zorakılıq təhdidləri alır.
Sorğu həmçinin müəyyən edib ki, Kanadada yerli qadınlar arasında femisid yerli olmayan qadınlara nisbətən beş dəfə daha çox yayılıb.
Femisiddə texnologiyadan istifadə
Tədqiqata görə, femisid qurbanlarının dörddə üçü əvvəllər cinayətkarlar tərəfindən təqib olunub.
Tədqiqatçılar yazırlar ki, texnologiya həmçinin femisid baş verməzdən əvvəl məcburi nəzarət və müşahidə vasitəsi kimi istifadə olunur. Getdikcə daha çox qurban onlayn iştiraklarına görə öldürülür.
Femisidin əsl miqyası daha yüksəkdir.
Tədqiqat göstərir ki, qətlə yetirilən hər 10 qadın və qızdan təxminən dördü milli cinayət ədalətinin qeydləri və istintaq təcrübələrindəki fərqlərə görə femisid kimi təsnif edilmir.
"Hesabatda təqdim olunan rəqəmlər həyəcan verici dərəcədə yüksək olsa da, onlar aysberqin görünən hissəsidir.", - deyə tədqiqatçılar vurğulayıblar və qeyd edirlər ki, femisid qurbanlarının xeyli hissəsi hələ də qeydə alınmayıb.
Femisid erkən mərhələlərində qarşısı alına bilən təkrarlanan və artan gender əsaslı zorakılıq hadisələrinin "son nöqtəsidir".
Tədqiqatçılar problemin həllində polis və ədliyyə sektorlarının rolunu vurğulayaraq bildiriblər ki, ilkin tədbirlərə, sosial normaların dəyişdirilməsinə və bütövlükdə cəmiyyəti qadınlara qarşı zorakılığa sıfır tolerantlıq yanaşmasını qəbul etməyə təşviq etməyə yönəlmiş təşəbbüslər genderlə əlaqəli qətllərin qarşısının alınmasının ən təsirli metodlarıdır.
