İraq ölkənin növbəti dörd ilinə istiqamət qazandıracaq parlament seçkilərinə hazırlaşır

Bu gün (11 noyabr 2025) saat 04:00 ilə 15:00 GMT arasında 2247 qadın da daxil olmaqla, cəmi 7743 namizəd parlamentdəki yerlər uğrunda mübarizə aparacaq. Seçki müddəti uzadılmayacaq.

Milyonlarla iraqlı ölkənin növbəti dörd il üçün siyasi gələcəyinə istiqamət verəcək yeni parlament seçkiləri üçün səs verəcək.

Parlament seçkilərinin nəticələrinin səsvermənin bitməsindən sonra 24 saat ərzində elan edilməsi planlaşdırılır. Nəticələr etirazlar nəzərdən keçirildikdən sonra rəsmi olaraq təsdiqlənəcək.

Seçki komissiyasının məlumatına görə, 2247-si qadın olmaqla, cəmi 7743 namizəd parlamentdəki yerlər uğrunda mübarizə aparır.

İraq seçki komissiyasına görə, parlament yerlərinin ən azı 25 faizi (ən azı 83 yer) qadınlar üçün ayrılıb və həmçinin əyalət və ya milli səviyyədə milli və ya dini azlıq qrupları üçün doqquz yer ayrılıb.

Səsvermədə təxminən 21 milyon seçici prezidenti seçəcək və hökumətə etimad səsi verəcək 329 yerlik parlament üzvlərini seçmək üçün səs vermək hüququna malikdir.

Təkmilləşdirilmiş təhlükəsizlik

Baş nazir Məhəmməd Şia əl-Sudani bildirib ki, seçki günü hərəkəti asanlaşdırmaq və vətəndaşların iştirakını təmin etmək üçün komendant saatı tətbiq olunmayacaq.

Qərar təhlükəsizliyin yaxşılaşdırılmasına işarə etsə də, bu, 2014 və 2018-ci illərdə komendant saatlarının tətbiq olunduğu və ya 2021-ci il seçkilərində olduğu kimi sərhəd və hava limanının bağlanması və əyalətlərarası səyahət məhdudiyyətləri kimi sərt təhlükəsizlik tədbirlərinin tətbiq olunduğu əvvəlki seçkilərlə ziddiyyət təşkil edir.

Daxili İşlər Nazirliyi əvvəllər seçkilərin rahat keçməsini təmin etmək üçün 159.000 zabit və şəxsi heyəti əhatə edən çevik təhlükəsizlik planı elan etmişdi.

Noyabrın 8-də yüz minlərlə təhlükəsizlik işçisi və məcburi köçkün vətəndaş üçün xüsusi səsvermə keçirildi.

Müstəqil Ali Seçki Komissiyası (MYSK) bu fəallığı "görünməmiş" adlandırdı; səsvermə hüququ olan 1.313.859 seçicinin 82,52%-i səs verdi.

Müşahidəçilər seçkidən sonrakı siyasi mənzərənin səslərin və yerlərin parçalanmış şəkildə bölüşdürülməsini göstərəcəyini gözləyirlər ki, bu da əsas hökumət vəzifələrinin müxtəlif etnik-dini qruplara bölüşdürülməsi kimi ənənəvi formulu xatırladır.

Analitiklər hesab edirlər ki, bu səsvermədə namizədlərin sayının artması, siyahıların müxtəlifliyi və çoxluğu ilə birlikdə "dominant əsas siyahı" ideyasını qeyri-real edəcək.

Xatırladaq ki, İraqda son parlament seçkiləri 10 oktyabr 2021-ci ildə keçirildi. Geniş yayılmış etirazlar Mehdinin yerinə Mustafa əl-Kazhiminin rəhbərlik etdiyi keçmiş Baş nazir Adel Əbdül Mehdinin istefasına səbəb oldu.

Şiə partiyaları və bloklarının üstünlük təşkil etdiyi hazırkı parlament 9 yanvar 2022-ci ildə vəzifəyə başladı və onun dörd illik səlahiyyət müddəti 8 yanvar 2026-cı ildə başa çatır.

İraq parlamentinə görə, parlament seçkiləri hazırkı parlament müddətinin bitməsindən ən azı 45 gün əvvəl keçirilməlidir.

Ənənəvi olaraq, İraqda hökumətin üç qolu məzhəb xəttinə görə bölünür: prezidentlik kürdlərə, baş nazir şiələrə və parlament sədri sünnilərə verilir; bu tənzimləmə cəmiyyətin bütün təbəqələrinin hökumətdə təmsil olunmasını təmin etməyi hədəfləyir.