30 mayda Honq Konqda keçirilən mərasimdə Pakistan və İndoneziyadan tutmuş Belarus və Kubaya qədər 50-yə yaxın ölkənin nümayəndələri Beynəlxalq Vasitəçilik Təşkilatının – İOMed-in yaradılması haqqında konvensiyanı imzalayaraq bu qlobal təşkilatın təsisçi üzvləri oldular. Tədbirdə Birləşmiş Millətlər Təşkilatı da daxil olmaqla 20-yə yaxın təşkilatın nümayəndələri iştirak edirdi.

Bir təcrübə

  Honq Konq Universitetinin hüquq professoru Şahla Əli bildirib: “Beynəlxalq Vasitəçilik Təşkilatı ölkələr arasında, bir dövlətlə digər dövlətin vətəndaşı arasında və ya beynəlxalq kommersiya mübahisələrində vasitəçilik etmək qabiliyyətinə malik olacaq. İmzalanmış konvensiya yeni yanaşmaları sınaqdan keçirmək üçün imkanlar yaradacaq. Vasitəçilik qlobal səviyyədə investor-dövlət mübahisələrinin həlli üçün maraq doğurur”.

  Honq Konqun ədliyyə katibi Paul Lam yazıb: “İOMed-in yaradılması xarici düşmən qüvvələrin Honq Konqu beynəlmiləlləşdirməkdən və funksionallaşdırmaqdan uzaqlaşdırmağa çalışdığı bir dövrə təsadüf edir”.

  Bu, ABŞ prezidenti Donald Trampın ticarət tarifləri ilə dəyişən geosiyasi gərginliklər fonunda Çinin Qlobal Cənubda artan təsirini göstərir.

Dialoq bölünmə deyil

  İmza mərasimində iştirak edən Honq Konq İcra Hakimiyyətinin rəhbəri Con Li bildirib: “İOMed-in yaranması bu gün daha əhəmiyyətlidir. Proteksionizmin beynəlxalq ticarət qaydalarını pozmaqda təhdid etdiyi, unilateralizmin qlobal təchizat zəncirlərini təhlükə altına aldığı bir vaxtda balansı bərpa edən bölünmə deyil, dialoqdur”.

BMT-yə tamamlayıcı

  Honq Konq Çin Universitetinin hüquq professoru Yueming Yan bildirib: “Yeni təşkilat Haaqa şəhərində yerləşən Beynəlxalq Ədalət Məhkəməsi və Daimi Arbitraj Məhkəməsi kimi mövcud institutlara tamamlayıcı mexanizmdir. İCJ və PCA mühakimə və arbitraj üzərində fokuslandığı halda, İOMed qlobal miqyasda alternativ mübahisələrin həlli forması olan vasitəçiliyi strukturlaşdırdı və institusional şəkildə təqdim edir”.

  Sıfır məbləğli düşüncə tərzi

  Mərasimdəki çıxışında Çinin Xarici işlər naziri Vanq Yi deyib: “Çin uzun müddətdir ki, fərqliliklərin qarşılıqlı anlaşma və konsensus qurma ruhunda dialoq fikrini müdafiə edir və dövlətlər arasında münaqişələrin həlli üçün “Çin müdrikliyi”ni təqdim edir. Beynəlxalq Vasitəçilik Təşkilatının yaradılması “Sən uduzursan, mən qazanıram” kimi sıfır məbləğli düşüncə tərzindən kənara çıxmağa kömək edir”.

  Honq Konqda yerləşən bu qurum beynəlxalq mübahisələrin dostcasına həllini təşviq etmək və daha harmonik qlobal münasibətlər qurmaq məqsədi daşıyır. Çin bu təşkilatı vasitəçilik yolu ilə mübahisələrin həlli üçün “Dünyanın ilk hökumətlərarası hüquqi təşkilatı” kimi təqdim etdi və onun Birləşmiş Millətlər Təşkilatı nizamnaməsinin prinsiplərini qorumaqda mühüm mexanizm olacağını bildirdi.