ELM VƏ TEXNOLOGİYA
3 dəqiqə oxuma
Çinin yeni təyyarədaşıyan gəmisi xidmətə başlayıb
Çinin yeni təyyarədaşıyan gəmisi xidmətə başlayır və ölkənin dəniz gücünü əhəmiyyətli dərəcədə artırır
Çinin yeni təyyarədaşıyan gəmisi xidmətə başlayıb
Çinin "Fujian" təyyarədaşıyan gəmisi / AFP
7 noyabr 2025

Çin dövlət mediası gəmilərin inşasını "yeni bir irəliləyiş" və donanmanın modernləşdirilməsində "ciddi mərhələ" kimi təsvir edib.

Çin dövlət mediası Çinin üçüncü təyyarədaşıyan gəmisinin bu həftə xidmətə başladığını açıqlayıb.

Bu addım prezident Si Cinpinin ordunu modernləşdirmək səylərində əhəmiyyətli bir mərhələ hesab olunur.

"Fujian" təyyarədaşıyan gəmisinin Çin donanmasına əlavə edilməsi Pekinin ABŞ-a və bölgədəki digər ölkələrə qarşı dəniz gücünü nümayiş etdirir. Bu zaman Cənubi Çin dənizindəki ərazi mübahisələri və Tayvan üzərində suverenlik iddiaları kimi həssas məsələlər ön plana çıxır.

Çinin ən müasir təyyarədaşıyan gəmisi elektromaqnit təyyarə buraxılış sistemi (EMALS) ilə təchiz olunub.

Bu sistem əvvəllər yalnız ABŞ təyyarədaşıyan gəmisi "USS Gerald R. Ford"da vardı.

Gəminin qabaqcıl buraxılış sistemi Çin hava qüvvələrinə daha çox faydalı yük və yanacaq daşıyan təyyarələr yerləşdirməyə imkan verir.

Dövlət xəbər agentliyi "Xinhua" günü bildirib ki, Si Cinpin üzü Tayvana tərəf olan "Fujian" əyaləti ilə eyni adlı gəminin EMALS sistemini qəbul edəcəyinə "şəxsən qərar verib.

Pekin özünüidarə edən və Çin tərəfindən öz ərazisi hesab edilən Tayvanı ələ keçirmək üçün güc tətbiq etməkdən çəkinməyəcəyini bildirir.

Ekspertlər qeyd edirlər ki, Çin ümumi hərbi potensial baxımından 11 təyyarədaşıyan gəmisi olan ABŞ-dan geri qalır.

Lakin Pekin son illərdə müdafiəyə milyardlarla dollar sərmayə qoyub. Çinin sülh məqsədlərini vurğulamasına baxmayaraq, bu, Şərqi Asiyadakı bəzi hökumətləri narahat edib.

Xüsusilə də donanma liderlərin Çinin Sakit okeandakı təsirini artırmağa və ABŞ-ın rəhbərlik etdiyi ittifaqa meydan oxumağa çalışması səbəbindən böyük bir genişlənməyə məruz qalıb.

"Böyük və həvəsli"

Son aylarda dəniz sınaqlarını başa vuran "Fujian" gəmisi hazırda Çinin digər iki aktiv təyyarədaşıyan gəmisi olan "Liaoning" və "Shandong" ilə birlikdə istifadəyə verilib. Ən qədim gəmi olan Sovet istehsalı olan "Liaoning" 2012-ci ildə, "Shandong" isə 2019-cu ildə istismara verilib.

Nanyang Texnologiya Universitetinin regional dənizçilik üzrə mütəxəssisi Kollin Koh bildirib ki, Çinin üçüncü təyyarədaşıyan gəmisi "bir çox cəhətdən "Liaoning" və "Shandong"dan daha güclüdür.

"Ümumilikdə, xizək tullanma konfiqurasiyasına malik əvvəlki iki gəmi ilə müqayisədə "Fujian" daha yüksək döyüş dözümlülüyünə və zərbə gücünə malikdir", - deyə Koh bildirib.

"Fujian" rəsmi istismara verilməzdən əvvəl bir neçə dəfə diqqəti cəlb etmişdi.

Çin müdafiə rəsmiləri sentyabr ayında "Fujian"ın Tayvan boğazından keçdiyini və Cənubi Çin dənizində "elmi tədqiqat sınaqları və təlim missiyaları" keçirdiyini təsdiqləyiblər.

Mütəxəssislər bu tranzitin, ehtimal ki, düşmənlərə güclü bir mesaj göndərmək məqsədi daşıdığını söyləyirlər.

Yaponiya və Tayvan Müdafiə Nazirlikləri o zaman "Fujian"ın hərəkətlərini aşkar etdiklərini və gəminin mübahisəli Senkaku adalarından (Çin dilində Diaoyu adaları adlanır) təxminən 200 kilometr aralıda olduğunu bildiriblər.

Çin sentyabr ayında Fujian əyalətində təyyarələrin uçuş və enişlərini göstərən videolar da yayımladı. Bu videolarda beşinci nəsil J-35 gizli qırıcı təyyarələri də yer alırdı.

Çin dövlət mediası bunu Çin təyyarədaşıyan gəmilərinin inkişafında "yeni bir irəliləyiş" və donanmanın modernləşdirilməsində "böyük bir mərhələ" kimi təsvir etdi.