Türkiyə Xarici İşlər Nazirliyi Əsəd rejiminin süqutundan sonra Suriyanın tarixində “yeni dövr” kimi xarakterizə edilən bir mərhələdə ölkənin siyasi keçidi və yenidən qurulması üçün daha geniş regional və beynəlxalq dəstək çağırışı edən əhatəli bir bəyanat yayınlayıb.
1 mayda bəyanatında bildirilir: “Suriya xalqı 14 illik münaqişənin travmasını aradan qaldırmağa çalışır və ölkənin gələcəyini formalaşdırmaq üçün suriyalıların özlərinin rəhbərlik etdiyi siyasi proses vasitəsilə gücləndirilməsi vacibdir.
Rəsmi Ankara Suriyanın regional və qlobal diplomatiyaya yenidən inteqrasiya edilməsi üçün atdığı son addımların dəstəklənməli olduğunu vurğulayıb. Nazirlik xəbərdarlıq edib ki, davam edən təcrid və sanksiyalar kövrək sabitliyi təhlükə altına sala bilər və daha geniş diplomatik və iqtisadi əməkdaşlıq, o cümlədən sanksiyaların aradan qaldırılması daimi sülh üçün mütləqdir.
Türkiyə bunu həm humanitar, həm də strateji zərurət kimi təqdim edərək qeyri-sabitlik risklərinin aradan qaldırılmasının yeganə mümkün yolunun “daha çox dəstək və daha dərin əməkdaşlıq” olduğunu bildirib.
Türkiyənin Suriya baxışı budur: birlik, təhlükəsizlik və yenidən qurma.
Suriya siyasətinin əsasını ölkənin ərazi bütövlüyünün qorunması, terror təhdidlərinin məhv edilməsi, milli barışın əldə edilməsi və sanksiyaların aradan qaldırılması yolu ilə yenidən qurmanın dəstəklənməsi təşkil edir. Türkiyə Suriyanın suverenliyini zəiflədən və ya dövlətin səlahiyyətləri xaricində silahlı qrupların və separatçı aktyorların mövcudluğunu təmin edən hər hansı təşəbbüsə qarşıdır.
Bəyanatda cənubi Suriyada hərbi fəaliyyətlərin azaldığı, silahlı qrupların yeni milli orduya inteqrasiya edildiyi, amma təxribatlar nəticəsində hələ də yerli toqquşmaların baş verdiyi bildirilib.
YPG/PYD terrorçularının fəaliyyətləri ilə bağlı gərginliklər
Türkiyə Suriya hökuməti ilə YPG/PYD-nin üstünlük təşkil etdiyi SDF arasında imzalanan anlaşma memorandumuna dair narahatlıqlarını ifadə edib. Həmçinin, YPG/PYD terror təşkilatının 26 aprel tarixində Qamışlıda keçirdiyi konfransı tənqid edərək, orada verilən mesajların SDF-Dəməşq razılaşması ilə uyğun gəlmədiyini bildirib.
Rəsmi Ankara Suriyanın birliyinə dəstəyini bir daha təsdiqləyərək separatçı gündəmləri dəstəkləyən hər hansı razılaşmaya qarşı xəbərdarlıq edib.
YPG/PYD PKK terror təşkilatının Suriyadakı uzantısıdır və onlar uşaqlar da daxil olmaqla, əsasən mülki şəxslərdən ibarət 40 mindən çox adamın ölümünə səbəb olub.
Yeni Suriya konstitusiyası bərabərliyi təmin etməlidir
Türkiyə vurğulayıb ki, Suriyanın gələcəyi inklüziv idarəetmə üzərində qurulmalıdır. Yeni Suriya konstitusiyası bütün etnik və dini qruplar üçün bərabər hüquqları təmin etməlidir.
Türkiyə Xarici İşlər Nazirliyi bildirib ki, suriyalılar öz kimliklərini və inanclarını ifadə etmək azadlığını məhdudlaşdıran hər hansı struktura qarşıdır və bərabərsizliyi institusionallaşdırmağa yönəlmiş hər hansı cəhdi qətiyyətlə rədd edəcək.
Türkiyə PKK və onun törəmələrinə qarşı mövqeyini bir daha təsdiqləyib. Rəsmi Ankara Suriya hökumətinə öz təhlükəsizlik problemlərini həll etmək üçün yer verdiyini bildirərək terrorla əlaqəli qurumlar ləğv edilmədiyi təqdirdə alternativ tədbirlərin masada olduğu barədə xəbərdarlıq edib.
PKK silahı yerə qoymalı və normallaşma səylərinə mane olmaqdan əl çəkməlidir. Türkiyə Suriya suverenliyini zəiflədən və ya mərkəzi dövlətin xaricində silahlı qrupları qanuniləşdirən hər hansı təşəbbüsü qəbul etməyəcəyini açıq şəkildə bildirib.
Birgə anti-terror mərkəzi
Türkiyə 9 mart 2025-ci il tarixində Ammanda keçirilən və Suriya ilə qonşu ölkələrin xarici işlər, müdafiə və kəşfiyyat rəhbərlərini bir araya gətirən böyük bir regional təhlükəsizlik görüşündə iştirakını təsdiqləyib. Tərəflər terrorla mübarizə tədbirlərini əlaqələndirmək üçün birgə əməliyyat mərkəzinin yaradılmasına razılaşıblar. Türkiyə texniki və diplomatik işlərin davam etdiyini və yaxın dövrdə başqa bir görüşün gözlənildiyini bildirib.
Rəsmi Ankara milli təhlükəsizlik maraqlarına uyğun sahələrdə Suriya ilə ikitərəfli əməkdaşlığa hazır, qarşılıqlı razılaşmalar çərçivəsində sabitliyə töhfə verən hər bir mövzunu müzakirəyə açıq olduğunu bildirib.
Qlobal əməkdaşlıq: canlanma əlamətləri, lakin şərtli
Türkiyə Xarici İşlər Nazirliyi ABŞ-ın Suriyaya məsafəli yanaşmağa davam etdiyini, lakin məhdud əməkdaşlığını qeyd edib. Rəsmi Vaşinqtonun sanksiyaların yumşaldılması üçün Dəməşqdən etimad qurucu tədbirlər tələb etdiyi bildirilir.
Türkiyə ABŞ, Aİ və Böyük Britaniyanın sanksiyalara istisnalar və elastiklik gətirməsi və bütün cəza tədbirlərinin ləğvi üçün diplomatik səylərini davam etdirir. Bəyanatda belə deyilir: “Sanksiyalar tamamilə aradan qaldırılması ölkənin yenidən qurulması və regional, qlobal sistemə inteqrasiyası üçün həyati əhəmiyyət daşıyır.”
