“The Times” qəzetinin yayımladığı məlumata görə, Beynəlxalq Olimpiya Komitəsi (IOC) kişilərin yeniyetməlik dövrü ilə əlaqəli fiziki üstünlüklərə dair “elmi araşdırmanın nəticələri” əsasında transseksualların bütün olimpiya növlərində qadın kateqoriyalarında iştirakını qadağan etməyə hazırlaşır.
İngiltərədə çıxan qəzetin noyabr 10-dakı buraxılışında yazılıb ki, IOC-nin prezidenti Kirsti Koventri tərəfindən gələn ilin əvvəlində elan olunması gözlənilən yeni qaydalar, kişilərdə doğuşdan mövcud olan fiziki üstünlüklərin testosteronun azaldılmasından sonra belə davam etdiyini göstərən elmi nəticələrə əsaslanır.
Araşdırma ötən həftə İsveçrənin Lozanna şəhərində, Kanadalı idman həkimi, IOC-nin tibbi və elmi direktoru, keçmiş olimpiya avarçəkəni doktor Ceyn Tornhton tərəfindən təqdim edilib.
Məsələ ilə tanış olan bir mənbə “The Times”a bildirib: “Tədqiqat tamamilə emosiyadan uzaq və elmi əsaslara söykənir.”
Mənbə əlavə edib ki, bununla bağlı IOC üzvlərindən gələn rəylər son dərəcə müsbət olub.
Yeni qaydalar, əvvəllər transgender idmançıların testosteron səviyyəsini azaltmaq şərti ilə yarışlarda iştirak icazəsi verən qaydaların yerini alacaq.
Zimbabvedən olan keçmiş olimpiya üzgüçüsü və hazırkı IOC prezidenti Kirsti Koventri komitənin bu yanaşmasının “qadın kateqoriyasının qorunmasına” yönəldiyini bildirib. O qeyd edib ki, IOC beynəlxalq federasiyalarla koordinasiyalı şəkildə “elmi yanaşmanı” davam etdirməyi planlaşdırır.
Olimpiya Oyunlarında cinsiyyət mübahisəsi
Cinsiyyət kimliyi ilə bağlı mübahisələr son illərdə Olimpiya yarışlarında daha çox diqqət mərkəzinə çevrilib.
Paris 2024 oyunlarında italyan boksçu Anjela Karini keçən ilki dünya çempionatında cinsiyyət uyğunluğu testlərini keçmədiyi üçün diskvalifikasiya olunan Əlcəzairli İman Xəliflə qarşılaşdığı döyüşdə cəmi 46 saniyə sonra rinqi tərk edib.
A.Karini döyüşdən sonra göz yaşları içində “çox güclü zərbə aldığını və özünü təhlükədə hiss etdiyini” bildirib. IOC isə həm İman Xəlifin, həm də onun kimi tayvanlı Lin Yu-Tinqin əvvəlki diskvalifikasiyalarına baxmayaraq yarışlarda iştirak üçün uyğun olduğunu təsdiqləyərək hər iki idmancını qızıl medala layiq görüb.
Bu kimi mübahisələr digər idman növlərində də yaşanıb. “World Aquatics” (Üzgüçülük üzrə Dünya Federasiyası) və “World Athletics” (Atletika üzrə Dünya Federasiyası) artıq transseksualların qadın yarışlarında iştirakını qadağan edib.
Fevral ayında ABŞ prezidenti Donald Tramp ölkədə transların məktəb, universitet və həvəskar idman yarışlarında iştirakını qadağan edən prezident fərmanını imzalayıb. D.Tramp həmçinin 2028 Olimpiya Oyunlarında iştirak etmək istəyən trans idmançılara viza verilməyəcəyini də bəyan edib.
Rəsmi olaraq açıq şəkildə transseksual kimi yarışan yeganə idmançı Yeni Zelandiyalı ağırlıqqaldıran Lorel Habard olub. O, Tokio 2020 yarışlarında çıxış etsə də, uğurlu nəticə göstərə bilməyib.
Yeni qaydalarla bağlı son hüquqi qiymətləndirmə başa çatdıqdan sonra qərarın ən tez fevral ayında, Milan–Kortina Qış Oyunları ərəfəsində keçiriləcək IOC sessiyasında elan ediləcəyi gözlənilir.
