Çin və ASEAN genişləndirilmiş azad ticarət sazişi imzalayıblar

Cənub-Şərqi Asiya ölkələri qrupu olan ASEAN və Çin rəqəmsal iqtisadiyyat, yaşıl iqtisadiyyat və digər inkişaf etməkdə olan sənaye sahələrini əhatə edən sərbəst ticarət sazişlərini yeniləyən yeni saziş imzalayıblar.

11 üzvdən ibarət Cənub-Şərqi Asiya Dövlətləri Assosiasiyası (ASEAN) Çinin ən böyük ticarət tərəfdaşıdır. ASEAN statistikasına görə, iki ölkə arasında ticarət həcmi ötən il 771 milyard dollara çatıb.

Çin ümumi daxili məhsulu 3,8 trilyon dollar olan ASEAN bölgəsi ilə münasibətlərini gücləndirməyə çalışır. Bu səy ABŞ prezidenti Donald Tramp administrasiyası tərəfindən dünya ölkələrinə tətbiq edilən yüksək idxal tariflərinə qarşı mübarizə aparmaq üçün bir addım kimi qəbul edilir.

Pekin digər böyük güclərin nadir torpaq və digər vacib minerallara ixrac məhdudiyyətləri ilə bağlı tənqidlərinə baxmayaraq, özünü daha açıq iqtisadiyyat kimi təqdim etməyə çalışır.

ASEAN azad ticarət sazişinin 3.0 versiyası Malayziyada keçirilən sammitdə qüvvəyə minib. Tramp Asiya ölkələrinə səfərindən əvvəl sammitdə də iştirak edib.

Potensial bufer

ASEAN-Çin sazişinin yenilənməsi üçün danışıqlar 2022-ci ilin noyabr ayında başlayıb və Trampın tarif kampaniyası genişləndiyi bir vaxtda bu ilin may ayında başa çatıb. İki tərəf arasında ilk sərbəst ticarət sazişi 2010-cu ildə qüvvəyə minib.

Çin əvvəllər sazişin kənd təsərrüfatı, rəqəmsal iqtisadiyyat və əczaçılıq kimi sahələrdə bazara çıxışı yaxşılaşdıracağını bildirmişdi.

Həm Çin, həm də ASEAN dünyanın ən böyük ticarət bloku olan və dünya əhalisinin təxminən üçdə birini və qlobal ümumi daxili məhsulun təxminən 30 faizini əhatə edən Regional Hərtərəfli İqtisadi Tərəfdaşlığın (RCEP) üzvləridir.

Malayziya beş ildən sonra ilk dəfə Kuala Lumpurda RCEP zirvəsinə ev sahibliyi etdi.

Bəzi analitiklər bloku ABŞ tariflərinə qarşı potensial bufer kimi görsələr də, üzvlər arasında ziddiyyətli maraqlar səbəbindən onun müddəaları digər regional ticarət sazişlərindən daha zəif hesab olunur.